پی‌آر‌پی (PRP(platelet-rich plasma

Prp یا پلاسمای غنی از پلاکت

پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) افزایش غلظت پلاکت‌های اتولوگ است که پس از سانتریفیوژ در مقدار کمی پلاسما معلق می‌شوند و برای تزریق در زخم یا شرایط پوستی خاص استفاده می‌شوند. پلاسمای غنی از پلاکت را ژل پلاکت اتولوگ (اتولوگ یعنی گرفته شده از بدن خود فرد)، پلاسمای غنی از فاکتورهای رشد (PRGF) و کنسانتره پلاکتی (PC) نیز می‌نامند.

خون به طور معمول شامل تقریباً ۹۳٪ گلبول‌های قرمز (RBC)، ۱٪ گلبول‌های سفید (WBC) و ۶٪ پلاکت‌ها است که در پلاسما معلق هستند. محدوده طبیعی شمارش پلاکت ۱۵۰۰۰۰-۳۵۰۰۰۰ در هر میکرولیتر خون است. در پلاسمای غنی از پلاکت، تعداد RBC به ۵ کاهش می‌یابد در حالی که تعداد پلاکت‌ها به ۹۴٪ افزایش می‌یابد (سه تا هشت برابر بیشتر از حد طبیعی).

پلاسمای غنی از پلاکت چگونه آماده می‌شود؟

1. ابتدا با سرنگ از بازوی بیمار خون گیری می‌شود.
2. لوله‌های حاوی خون در یک سانتریفیوژ قرار می‌گیرند و با استفاده از یک پروتکل خاص چرخانده می‌شوند.
3. سرعت و مدت سانتریفیوژ برای اطمینان از آسیب نرسیدن پلاکت‌ها بسیار مهم است.
4. سانتریفیوژ گلبول‌های قرمز و سفید و پلاکت‌ها را جدا می کند و آنها را در سطوح مختلف در لوله‌ها متمرکز می‌کند.
5. پلاسمای خونی که غنی از پلاکت است از سطح مناسب برای استفاده درمانی خارج می‌شود.
6. یک عامل فعال‌کننده (به عنوان مثال، کلرید کلسیم) برای فعال کردن پلاکت‌ها و آزادسازی محتوای آنها قبل از استفاده اضافه می‌شود.

اطلاعات پس زمینه در مورد پلاسمای غنی از پلاکت

پلاکت‌ها احتمالاً بیشتر به عنوان اجزای سیستم انعقاد خون شناخته می‌شوند. هنگامی که آسیب بافتی یک رگ خونی را مختل می‌کند و باعث خونریزی می‌شود، پلاکت ها فعال می‌شوند و به تشکیل لخته‌ای کمک می‌کنند که جریان خون را متوقف می‌کند.

علاوه بر این، هر پلاکت همچنین یک انبار بیوشیمیایی از مولکول‌های تنظیم کننده، سیگنال دهنده و عامل رشد است که در بازیابی و التیام بافت در پاسخ به آسیب شرکت می‌کند.

به عنوان یک آماده سازی اتولوگ، PRP برای استفاده ایمن‌تر از آماده سازی آلوژن یا همولوگ است و بدون نگرانی در مورد بیماری‌های قابل انتقال مانند HIV، هپاتیت، تب نیل غربی، و بیماری کروتسفلد-جاکوب است.

PRP نیازی به ملاحظات خاصی در مورد تشکیل آنتی بادی ندارد، به طور موثر از خطر ابتلا به بیماری پیوند در مقابل میزبان جلوگیری می‎‌کند و منجر به پذیرش بهتر توسط بیماران می‌شود.

نقش پلاسمای غنی از پلاکت در بهبود زخم

PRP از طریق فاکتورهای رشد آزاد شده پس از دگرانولاسیون پلاکت بر بهبود بافت نرم تأثیر می‌گذارد. این فاکتورهای رشد فرآیندهای فیزیولوژیکی را که به بازیابی و التیام بافت پس از آسیب کمک می‌کند، آغاز و تقویت می‌کنند.

مولکول‌های عامل رشد مرتبط با پلاکت‌ها عبارتند از:

• فاکتور رشد مشتق از پلاکت (PDGF-AA، PDGF-BB، PDGF-AB)
• تبدیل فاکتور رشد بتا (TGF-b1 ،TFG-b2)
• فاکتور رشد اندوتلیال عروقی (VEGF)
• فاکتور رشد اپیدرمی (EGF)
• سیتوکین های ضد التهابی (اینترلوکین ) : IL- 4 ، IL-8، IL-13، IL-17، فاکتور نکروز تومور آلفا و اینترفرون آلفا
• فاکتور رشد فیبروبلاست ۲ (FGF-2)
• فاکتور رشد شبه انسولین (IGF)
• فیبرین، فیبرونکتین، ویترونکتین، ترومبین.

این عوامل رشد با موارد زیر به بهبودی کمک می‌کنند:

• جذب سلول‌های بنیادی تمایز نیافته به داخل ماتریکس تازه تشکیل شده و تحریک تقسیم سلولی
• سرکوب انتشار سیتوکین و محدود کردن التهاب
• جذب ماکروفاژها برای بهبود و بازسازی بافت
• ترویج رشد مویرگی جدید (تشکیل عروق خونی جدید) و تسریع در اپیتلیال شدن.

اندیکاسیون های تزریق پلاسمای غنی از پلاکت

شواهد انباشته‌ای وجود دارد که نشان می‌دهد PRP می‌تواند به بهبود زخم کمک کند.

• زخم‌های وریدی و شریانی پا
• زخم پای دیابتی
• زخم فشاری (زخم بستر)
• سایت‌های اهداکننده پیوند پوست
• سوختگی حرارتی درجه یک و دو
• صدمات سطحی، بریدگی، ساییدگی و زخم‌های جراحی
• ریزش مو – نشان داده شده است که پی آر پی فولیکول‌های خفته مو را تقویت می‌کند و رشد موهای جدید را در ریزش مو با الگوی مردانه تحریک می‌کند.
• اسکارهای پس از سانحه – PRP همراه با بافت چربی سانتریفیوژ شده و لیزر فرکشنال باعث بهبود ظاهر زیبایی اسکارها می شود.
• جوان‌سازی صورت
• نشانه‌های چشمی ممکن است شامل خشکی چشم و تزریق پلک باشد
• نشانه‌های اورولوژی ممکن است شامل بی‌اختیاری ادرار و سلامت جنسی باشد

پزشکی ورزشی و دندانپزشکی

تزریق پی آر پی می تواند چین و چروک، آسیب نوری و تغییر رنگ را درمان کند و اغلب همراه با درمان‌های دیگر مانند لیفت صورت، ایمپلنت‌های پوستی و روش‌های ترمیمی استفاده می‌شود.

ایمنی، عوارض و موارد منع مصرف پلاسمای غنی از پلاکت PRP از نظر ایمنی خنثی است و هیچ خطری برای آلرژی، حساسیت بیش از حد یا واکنش‌های جسم خارجی ندارد.

تکنیک استریل باید در هر مرحله از آماده سازی و کاربرد PRP استفاده شود. تکنیک استریل به ویژه در صورتی مهم است که بیمار یک بیماری زمینه‌ای داشته باشد که مستعد عفونت باشد.

PRP ممکن است داخل ضایعه یا دور ضایعه تزریق شود یا با ترومبین اتولوگ با نسبت ۹:۱ مخلوط شود و ژل پلاکتی تشکیل شود و به صورت موضعی استفاده شود.

هنگامی که از طریق تزریق داخل جلدی تجویز می‌شود، ممکن است یک دوره کوتاه التهاب در محل زخم تجربه شود. ضربه عصبی یکی دیگر از عوارض احتمالی است.

شرایط پزشکی زیر منع مصرف PRP هستند:

• ترومبوسیتوپنی بحرانی (تعداد پلاکت کم)
• هیپوفیبرینوژنمی
• بی‌ثباتی همودینامیک (کلاپس)
• سپسیس (عفونت)
• عفونت‌های حاد و مزمن
• بیماری مزمن کبد
• درمان ضد انعقاد (وارفارین، دابیگاتران، هپارین).

شواهدی برای حمایت از پلاسمای غنی از پلاکت در بهبود زخم چیست؟

داده‌های موجود عمدتاً بر اساس سری موارد است. این مطالعات نشان داده‌اند:

• بهبود زخم‌های پس از سانحه و عروقی، زخم‌های دیابتی و مزمن با ترکیبی از PRP و چربی اتولوگ با پشتیبانی ماتریکس سه بعدی اسید هیالورونیک
• بهبود زیبایی جای زخم با پیوند چربی مخلوط با پی آر پی و به دنبال آن لایه برداری مجدد پوست با لیزر غیر سایشی
• بهبود زخم‌های باز و مزمن پاشنه و مچ پا با ترکیب پی آر پی و اسید هیالورونیک
• بهبود زخم‌های عفونی استرنوم با کاربرد موضعی PRP.

مطالعات موردی انجام شده در تعدادی از کشورها نیز نشان داده است که برای بیمارانی که ممکن است به دلیل قرارگرفتن در معرض نور خورشید و یا صرفاً به دلیل سن، چین و چروک متوسط داشته باشند، می توانند از درمان PRP بهره مند شوند.

نتایج نشان می‌دهد که وقتی PRP با تزریق سطحی یا عمیق پوستی اعمال می‌شود، بافت، رنگ و استحکام پوست می‌تواند در عرض ۳ هفته با بهبودهای مداوم در چند ماه آینده بهبود یابد.

نواحی که معمولاً با استفاده از PRP برای جوانسازی درمان می شوند عبارتند از گونه ها، اطراف چشم‌ها، خط فک، پشت دست‌ها، گردن، زانوها، آرنج‌ها، بازوها و علائم کشش بعد از بارداری.